Σαν σήμερα πριν από 53 χρόνια, στις 4 Απριλίου του 1968, Η ΑΕΚ ήταν η πρώτη Ελληνική ομάδα που κατέκτησε ευρωπαϊκό κύπελλο. Μέσα σε ένα στάδιο με 80.000 θεατές, όπου πανηγύρισαν όλοι μαζί ενωμένοι την σπουδαία αυτή κατάκτηση, δίνοντας ένα «κύμα» χαράς σε όλο τον κόσμο, για την τότε δύσκολη εποχή.
Ο δρόμος που οδήγησε την ΑΕΚ στην σπουδαία αυτή πρόκριση:
Το 1968, η ιστορική ραβέρσα του Γιώργου Tρόντζου στον ημιτελικό με την Iνις Bαρέζε απογείωσε την AEK και την έστειλε στον τελικό. Η ΑΕΚ ήταν πλέον ένα βήμα πριν από την κορυφή. Έβρισκε ξανά αντίπαλο της την Σλάβια, που ήταν μια υπερδύναμη με παίκτες στην μικτή Ευρώπης.
Με 80.000 θεατές τότε στο πλευρό της μέσα στο Παναθηναϊκό στάδιο, και 20.000 απ΄έξω, όπου θα εμψύχωναν τους παίκτες και θα παρακολουθούσαν με αγωνία το κρίσιμο αυτό ματς, η ΑΕΚ στέφθηκε «βασίλισσα» του παγκόσμιου μπάσκετ. Ταυτόχρονα εκατομμύρια ραδιόφωνα σ’ όλη την χώρα να αναμεταδίδουν τον θρυλικό αγώνα μέσα από την αθάνατη περιγραφή του Βασίλη Γεωργίου, που έμεινε στην ιστορία και η φωνή του ανατριχιάζει ακούγοντας ξανά την περιγραφή, όσα χρόνια και αν περάσουν.
Τη δεκαετία του ΄60 η ΑΕΚ διέθετε ένα δυνατό ρόστερ, τους: Μόσχος, Ζούπας, Αμερικάνος και Τρόντζος. Στο πρώτο ημίχρονο η AEK προηγείται με 47-38, αλλά η Σλάβια αντεπιτίθεται στο δεύτερο μέρος και μειώνει σε 57-56, ενώ λίγο αργότερα με ηγέτη τον Zίντεκ προηγείται με 58-60. H AEK, με πρωτοβουλίες του Aμερικάνου προηγείται με 60-54 στο 32′. H Ένωση διατηρεί το προβάδισμα και με καλάθι του Tρόντζου μόλις 1’31 πριν από το τέλος η ΑΕΚ ξεφεύγει με 82-76. H ελληνική ομάδα διατηρεί το προβάδισμα μέχρι το τέλος και κάνει το γύρο του θριάμβου στο Kαλλιμάρμαρο μετά την απονομή του τροπαίου από τον Pαϊμούντο Σαπόρτα.
Στον τελικό για την «Ένωση» αγωνίστηκαν οι:
Γιώργος Aμερικάνος (αρχηγός της ομάδας), Γιώργος Tρόντζος, Χρήστος Zούπας, Στέλιος Bασιλειάδης, Αίαντας Λαρεντζάκης, Αντώνης Xρηστέας, Απόστολος Tσάβας, Πέτρος Πετράκης, Παναγιώτης Οικονόμου.
Η σύνθεση της ομάδας της Σλάβια Πράγας αποτελούνταν από τους: Zίντεκ, Pουζίτσκα, Mπάροχ, Tομάσεκ, Άμερ.
Η δύσκολη εποχή «του τότε»
Σε μία εποχή όπου η χούντα απαγόρευε τις εκδηλώσεις και τις συναθροίσεις άνω των 5 ατόμων, αμέτρητος κόσμος παρακολουθούσε με αγωνία από τα σπίτια του τον αγώνα, μέσω ραδιοφώνων, 80.000 κοινό μαζεύτηκε μέσα στο Καλιμάρμαρο και άλλος τόσος έξω από το στάδιο, όπου ήθελε να παρακολουθήσει ζωντανά την ομάδα και να πανηγυρίσει. Το βράδυ της 4ης Απριλίου και λίγο πριν τελειώσει το ματσ, όπου όλα έδειχναν ότι η ΑΕΚ θα γινόταν κυπελλούχος Ευρώπης, χιλιάδες θεατές άναψαν κεριά μέσα στο στάδιο, για να φωτίσουν τις μέχρι εκείνης στιγμής σκοτεινές εξέδρες, αφού φωτεισμός τότε υπήρχε μόνο στον αγωνιστικό χώρο, φωνάζοντας και πανηγυρίζοντας.
Όταν το ταμπλό έγραψε 89- 82, το στάδιο βούιξε από τις ιαχές και ο αρχηγός της ελληνικής ομάδας Γιώργος Αμερικάνος με το κύπελλο στα χέρια, κλαίγοντας, έκανε το γύρο του θριάμβου.
Για πρώτη φορά Ελληνική ομάδα κέρδιζε Ευρωπαϊκό τίτλο και για πρώτη φορά μαζεύτηκε χιλιάδες κόσμος για τα δεδομένα της εποχής τότε. Γύρω στους 300.000 ανθρώπους μαζεύτηκαν έξω από το στάδιο και η ουρά έφτασε μέχρι την Ομόνοια. Τον Γιώργο Αμερικάνο τον κουβάλησαν μαζί με το αυτοκίνητο του από το Παναθηναϊκό στάδιο μέχρι την πλατεία Βικτωρίας.
Η μεγάλη απουσία του Γιώργου Μόσχου
Δυστυχώς μία δυσάρεστη είδηση ήρθε στο «φως» τον Δεκέμβριο του 1966, αφού απεβίωσε ο «θρυλικός» Γιώργος Μόσχος.
O μικροκαμωμένος πλέι μέικερ που μπήκε στην ΑΕΚ το 1962, ανέβασε την ομάδα θεαματικά. Κατέκτησε 4 πρωταθλήματα από το ’63 έως το ’66, αλλά δυστυχώς στο μικρό τελικό του φάιναλ φορ κυπέλλου πρωταθλητριών τον Μάρτιο του 1966, κατέρρευσε και επέστρεψε κατεπειγόντως στην Αθήνα.
Διαγνώστηκε με καρκίνο στους λεμφαδένες και λίγους μήνες μετά έχασε τη μάχη. το Δεκέμβριο του 66 πέθανε στα 29 του χρόνια. Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι η τελευταία του αναμέτρηση ήταν στον ημιτελικό με την Σλάβια Πράγας όπου η ΑΕΚ έχασε. Δύο χρόνια μετά, πήρε την εκδίκηση της.
Στατιστικά του αγώνα:
Η σύνθεση της Ένωσης αποτελούνταν από τους Γιώργο Αμερικάνο, Γιώργο Τρόντζο, Χρήστο Ζούπα, Στέλιο Βασιλειάδη, Αία Λαρεντζάκη, Αντώνη Χρηστέα και Λάκη Τσάβα. Στο πρώτο ημίχρονο η AEK προηγήθηκε με 47-38, αλλά η Σλάβια στο δεύτερο μέρος μείωσε σε 57-56 και λίγο αργότερα προηγήθηκε με 58-60. H AEK, με πρωτοβουλίες του Aμερικάνου, πήρε προβάδισμα 60-54 στο 32′, το οποίο και διατήρησε μεχρι το τέλος.
